BÀI VIẾT VỀ NGÀY SỨC KHỎE TÂM THẦN THẾ GIỚI 10/10/2024
Chủ đề Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới năm nay là: ‘Đã đến lúc Ưu tiên Sức khỏe Tâm thần tại Nơi làm việc.’
SỨC KHỎE TÂM THẦN TẠI NƠI LÀM VIỆC
Lược dịch: ThS.BSCKII. CHU THỊ DUNG
Tổng quan
Công việc thuận lợi hỗ trợ sức khỏe tâm thần tốt bằng cách mang lại:
- một nguồn sinh kế;
- cảm giác tự tin, có mục đích và thành tựu;
- cơ hội thiết lập các mối quan hệ tích cực và sự hòa nhập trong cộng đồng;
- nền tảng cho các thói quen có cấu trúc, cùng nhiều lợi ích khác.
Đối với những người có vấn đề về sức khỏe tâm thần, công việc thuận lợi có thể đóng góp vào quá trình hồi phục và hòa nhập, cải thiện sự tự tin và chức năng xã hội.
Rủi ro đối với sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc
Các rủi ro đối với sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc có thể bao gồm:
- Sử dụng không đúng kỹ năng hoặc thiếu kỹ năng phù hợp với công việc;
- Khối lượng công việc quá tải hoặc tốc độ làm việc cao, thiếu nhân lực;
- Giờ làm việc dài, bất hợp lý hoặc không linh hoạt;
- Thiếu kiểm soát trong việc thiết kế công việc hoặc khối lượng công việc;
- Điều kiện làm việc vật lý không an toàn hoặc kém chất lượng;
- Văn hóa tổ chức cho phép các hành vi tiêu cực;
- Thiếu sự hỗ trợ từ đồng nghiệp hoặc sự giám sát độc đoán;
- Bạo lực, quấy rối hoặc bắt nạt;
- Phân biệt đối xử và bị loại trừ;
- Vai trò công việc không rõ ràng;
- Không được thăng tiến hoặc thăng tiến quá mức;
- Công việc không ổn định, lương không đủ, hoặc thiếu đầu tư vào phát triển nghề nghiệp;
- Mâu thuẫn giữa yêu cầu công việc và gia đình.
Hơn một nửa lực lượng lao động toàn cầu làm việc trong nền kinh tế phi chính thức (2), nơi không có sự bảo vệ quy định đối với sức khỏe và an toàn. Những người lao động này thường làm việc trong môi trường không an toàn, làm việc nhiều giờ, hầu như không có hoặc không có sự bảo vệ xã hội hay tài chính, và phải đối mặt với sự phân biệt đối xử, tất cả đều có thể làm suy yếu sức khỏe tâm thần.
Mặc dù rủi ro tâm lý xã hội có thể được tìm thấy trong mọi ngành nghề, một số nhóm lao động có khả năng tiếp xúc với chúng cao hơn do tính chất công việc, nơi làm việc, hoặc cách làm việc. Những người làm trong lĩnh vực y tế, nhân đạo hoặc cấp cứu thường phải đối mặt với nguy cơ cao hơn khi tiếp xúc với các sự kiện bất lợi, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần.
Suy thoái kinh tế hoặc các cuộc khủng hoảng nhân đạo và y tế công cộng mang lại những rủi ro như mất việc làm, bất ổn tài chính, giảm cơ hội việc làm hoặc gia tăng thất nghiệp.
Nơi làm việc có thể là môi trường khuếch đại các vấn đề xã hội rộng lớn hơn, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, bao gồm phân biệt đối xử và bất bình đẳng dựa trên các yếu tố như chủng tộc, giới tính, bản dạng giới, xu hướng tính dục, khuyết tật, nguồn gốc xã hội, tình trạng di cư, tôn giáo hoặc tuổi tác.
Những người có các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng có nhiều khả năng bị loại trừ khỏi thị trường lao động, và khi có việc làm, họ cũng có nhiều khả năng gặp phải sự bất bình đẳng tại nơi làm việc. Việc thất nghiệp cũng gây ra rủi ro đối với sức khỏe tâm thần. Tình trạng thất nghiệp, công việc và tài chính không ổn định, hoặc mất việc gần đây là các yếu tố nguy cơ dẫn đến việc cố gắng tự tử.
Hành động vì sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc
Chính phủ, người sử dụng lao động, các tổ chức đại diện cho người lao động và người sử dụng lao động, cùng các bên liên quan khác có trách nhiệm về sức khỏe và an toàn của người lao động có thể cải thiện sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc thông qua các hành động sau:
- Phòng ngừa các vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan đến công việc bằng cách ngăn ngừa các rủi ro cho sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc;
- Bảo vệ và thúc đẩy sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc;
- Hỗ trợ người lao động có các vấn đề sức khỏe tâm thần tham gia và phát triển trong công việc;
- Tạo ra môi trường thuận lợi cho sự thay đổi.
Các hành động nhằm cải thiện sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc nên được thực hiện với sự tham gia có ý nghĩa của người lao động, đại diện của họ, và những người có kinh nghiệm sống với các vấn đề về sức khỏe tâm thần.
Phòng ngừa các vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan đến công việc
Phòng ngừa các vấn đề sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc đòi hỏi việc quản lý các rủi ro tâm lý xã hội trong môi trường làm việc. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị các nhà tuyển dụng thực hiện các can thiệp tổ chức nhằm trực tiếp nhắm vào điều kiện làm việc và môi trường làm việc. Các can thiệp tổ chức bao gồm việc đánh giá và sau đó giảm thiểu, thay đổi hoặc loại bỏ các rủi ro tại nơi làm việc đối với sức khỏe tâm thần.
Bảo vệ và thúc đẩy sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc
Để bảo vệ sức khỏe tâm thần, WHO khuyến nghị:
- Đào tạo cho quản lý về sức khỏe tâm thần, giúp các nhà quản lý nhận biết và phản ứng với những người đang gặp khó khăn cảm xúc; phát triển các kỹ năng giao tiếp liên cá nhân như giao tiếp cởi mở và lắng nghe tích cực; và tăng cường hiểu biết về cách các yếu tố gây căng thẳng trong công việc ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần và cách quản lý chúng;
- Đào tạo người lao động về kiến thức và nhận thức về sức khỏe tâm thần, để nâng cao hiểu biết và giảm kỳ thị đối với các vấn đề sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc;
- Các can thiệp cá nhân nhằm giúp người lao động phát triển kỹ năng quản lý căng thẳng và giảm các triệu chứng sức khỏe tâm thần, bao gồm can thiệp tâm lý xã hội và các hoạt động thể chất giải trí.
Hỗ trợ người lao động có các vấn đề sức khỏe tâm thần tham gia và phát triển trong công việc
WHO khuyến nghị ba can thiệp để hỗ trợ người lao động có các vấn đề sức khỏe tâm thần trong việc tìm kiếm, duy trì và tham gia vào công việc:
- Điều chỉnh hợp lý tại nơi làm việc giúp thích ứng môi trường làm việc theo khả năng, nhu cầu và sở thích của người lao động có vấn đề về sức khỏe tâm thần. Các điều chỉnh này có thể bao gồm cho phép người lao động làm việc linh hoạt về thời gian, thêm thời gian để hoàn thành công việc, điều chỉnh nhiệm vụ để giảm căng thẳng, nghỉ phép để tham gia các cuộc hẹn sức khỏe, hoặc các buổi gặp gỡ hỗ trợ thường xuyên với người giám sát.
- Chương trình trở lại làm việc kết hợp chăm sóc hướng đến công việc (như điều chỉnh hợp lý hoặc quay lại làm việc từng bước) với chăm sóc lâm sàng liên tục, giúp người lao động quay trở lại công việc một cách có ý nghĩa sau một thời gian nghỉ do các vấn đề sức khỏe tâm thần, đồng thời giảm các triệu chứng sức khỏe tâm thần.
- Sáng kiến việc làm được hỗ trợ giúp những người có vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng tham gia vào công việc được trả lương và duy trì công việc của họ thông qua việc cung cấp hỗ trợ sức khỏe tâm thần và hỗ trợ nghề nghiệp liên tục.
Tạo môi trường thuận lợi cho sự thay đổi
- Lãnh đạo và cam kết đối với sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc, ví dụ bằng cách tích hợp sức khỏe tâm thần vào các chính sách liên quan.
- Đầu tư đủ ngân sách và nguồn lực, chẳng hạn như thiết lập các ngân sách chuyên dụng cho các hành động cải thiện sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc và cung cấp các dịch vụ sức khỏe tâm thần và việc làm cho các doanh nghiệp có nguồn lực hạn chế.
- Quyền tham gia vào công việc, bằng cách điều chỉnh luật và quy định lao động phù hợp với các công ước nhân quyền quốc tế và thực hiện chính sách không phân biệt đối xử tại nơi làm việc.
- Tích hợp sức khỏe tâm thần vào nhiều lĩnh vực khác nhau, ví dụ bằng cách kết hợp sức khỏe tâm thần vào các hệ thống an toàn và sức khỏe nghề nghiệp hiện có.
- Sự tham gia của người lao động trong quá trình ra quyết định, bằng cách tổ chức các cuộc tham vấn có ý nghĩa và kịp thời với người lao động, đại diện của họ và những người có kinh nghiệm sống với các vấn đề sức khỏe tâm thần.
- Bằng chứng về rủi ro tâm lý xã hội và tính hiệu quả của các can thiệp, ví dụ bằng cách đảm bảo rằng mọi hướng dẫn và hành động liên quan đến sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc đều dựa trên các bằng chứng mới nhất.
- Tuân thủ luật pháp, quy định và khuyến nghị, chẳng hạn như tích hợp sức khỏe tâm thần vào trách nhiệm của các cơ quan thanh tra lao động quốc gia và các cơ chế tuân thủ khác.
- World employment and social outlook – Trends 2022. Geneva: International Labour Organization; 2022 (https://www.ilo.org/global/research/global-reports/weso/trends2022/WCMS_834081/lang–en/index.htm, accessed 26 August 2022)
- Women and men in the informal economy: a statistical picture. Geneva: International Labour Organization; 2018 (https://www.ilo.org/global/publications/books/WCMS_626831/lang–en/index.htm, accessed 26 August 2022).
