HÚT THUỐC, CAO HUYẾT ÁP VÀ TIỂU ĐƯỜNG CÓ THỂ DẪN TỚI SA SÚT TÂM THẦN.

Ngày 20 / 8 / 2009 – Những người tuổi trung niên hút thuốc, cao huyết áp hoặc tiểu đường có nhiều liên quan đến sự phát triển của sa sút tâm thần khi tuổi càng lớn. Trong một báo cáo công bố trên Tạp chí Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry các nhà nghiên cứu gợi ý việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch ở tuổi trung niên có thể phòng ngừa sa sút tâm thần sau đó.

Với mẫu nghiên cứu gồm cả người Mỹ da trắng và gốc Phi, tiến sĩ Alvaro Alonso, Trường Đại học Minesota, Minneapolis cho biết “lần đầu tiên chứng minh được các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch ở tuổi trung niên có liên quan đến sa sút tâm thần khi lớn tuổi ở cả 2 nhóm chủng tộc”. Người da đen nhập viện vì sa sút tâm thần cao hơn người da trắng 2.5 lần; tỷ lệ này cao nhất ở phụ nữ da đen.

Nguy cơ cao

Sa sút tâm thần xuất hiện ở người hút thuốc nhiều hơn 70% ở người không bao giờ hút, tương tự 60% ở người cao huyết áp so với người huyết áp bình thường và suy giảm nhận thức cao gấp 2 lần ở người tiểu đường so với người không bị tiểu đường.

Các nhà nghiên cứu còn chứng minh rằng các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch được phát hiện sớm là yếu tố dự đoán sa sút tâm thần tốt hơn so với phát hiện chúng khi đã nhiều tuổi hơn. Kết quả này một lần nữa ủng hộ sự cần thiết chú ý đặc biệt đến các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch ở tuổi trung niên.

Các tác giả đã nghiên cứu hơn 11,000 bệnh nhân trong nghiên cứu nguy cơ xơ vữa động mạch cộng đồng (Atherosclerosis Risk in Communities: ARIC), tuổi từ 46 đến 70 và đã đã trải qua thăm khám thực thể và thực hiện các trắc nghiệm lượng giá nhận thức. Số bệnh nhân được theo dõi trong thời gian hơn 10 năm nhằm phát hiện sự xuất hiện sa sút tâm thần.

Kết quả các tác giả xác định được 203 bệnh nhân phải nhập viện vì sa sút tâm thần và các dữ kiện như hút thuốc, cao huyết áp, tiểu đường có liên quan rất rõ rệt với chẩn đoán sa sút của những bệnh nhân trên.

Các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch có liên quan đến sa sút tâm thần

Trong phân tích cập nhật thông tin về các yếu tố nguy cơ trong thời gian theo dõi tỷ lệ ngẫu nhiên của sa sút tâm thần ở bệnh nhân cao huyết áp so với người tham gia nghiên cứu không cao huyết áp là 1.8 ở tuổi 55 so với 1.0 ở tuổi 70. Kết quả tương tự đối với tiểu đường, tỷ lệ ngẫu nhiên là 3.4 ở tuổi 55 và 2.0 ở tuổi hơn 70. Đối với hút thuốc, tỷ lệ ngẫu nhiên là 4.8 ở tuổi 55 và 0.5 ở tuổi 70 hoặc hơn 70.

Tiến sĩ Alonso cho biết: “Kết quả này chỉ xác định được ở những bệnh nhân sa sút tâm thần nhập viện và rất có khả năng còn bỏ sót một số bệnh nhân sa sút. Hơn nữa chúng tôi còn phân tích thêm để xác định có hay không xu hướng thành kiến về kết quả nghiên cứu của chúng tôi. Nhìn tổng thể, chúng tôi tin chắc rằng giới hạn trên không ảnh hưởng lớn đến kết luận chung”.

Các tác giả chỉ rõ các chỉ trích khác có thể giải thích kết quả nghiên cứu: “ Một yếu tố không phát hiện được trong mẫu nghiên cứu của chúng tôi có thể liên quan đến sự hiện diện của các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch và cũng làm tăng nguy cơ sa sút tâm thần”. Yếu tố di truyền làm tăng cả 2 nguy cơ tăng huyết áp và sa sút tâm thần có thể có vai trò. “Đây đúng là một khả năng”, “nhưng chúng tôi đã phân tích thêm các khả năng quan trọng nhất liên quan đến các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch và sa sút tâm thần bao gồm một số yếu tố di truyền như apolipoprotein E.”

Tác động hại cho cả hoạt động của tim và não bộ

Trong Tạp chí Sa sút tâm thần và rối loạn nhận thức ở người cao tuổi (Dementia and Geriatric Cognitive Disorders) tháng 8 / 2009 các nhà nghiên cứu đã thống nhất kết luận chung và cho biết nồng độ cholesterol cao trong máu ở người trung niên có thể gia tăng nguy cơ sa sút tâm thần (Dement Geriatr Cogn Disrd. 2009;28:75-80)..

Trong báo cáo nghiên cứu trước đây của Medscap Neurology, tiến sĩ Alia Solomon Đại học Kuopio Phần lan đã sử dụng số liệu của Kaiser Permanente Northern California Medical Group nhằm kiểm tra mối quan hệ giữa cholesterol và sa sút tâm thần và phát hiện ngay cả nồng độ cholesterol ở mức 200 – 239 mg/dL cũng tăng nguy cơ sa sút tâm thần (khi lớn tuổi). Ông khuyến cáo “ cả bác sĩ và bệnh nhân phải hiểu rằng nồng độ cholesterol cao trong máu là tăng nguy cơ không chỉ bệnh tim mạch mà cả sa sút tâm thần.”

Sau khi nghiên cứu này được được công bố lần đầu, tiến sĩ Robert Stewart Đại học Hoàng gia London cho biết các kết quả nghiên cứu này là tin cậy và phù hợp với các nghiên cứu sàng lọc khác trong cộng đồng về nguy cơ bệnh tim mạch và sa sút tâm thần. “ Hiện tại nghiên cứu này là một bằng chứng chỉ ra những gì tác hại xấu cho tim mạch xấu cho não bộ là những yếu tố nguy cơ nổi tiếng cho bệnh mạch vành tim và đột quỵ cũng là yếu tố nguy cơ sa sút tâm thần.”

Bs Phạm Văn Trụ, PGĐ BV Tâm thần TP. Hồ Chí Minh

Theo Allison Gandey. J Neurol Neurosurg Psychiatry. Published online August 19,2009.