Megan Brooks
Ngày 27 tháng 09 năm 2024
Lược dịch: BS. ĐẶNG HOÀNG KIM NGÂN
FDA đã chấp thuận cho lưu hành Cobenfy (Bristol Myers Squibb) là thuốc chống loạn thần đầu tiên thuộc nhóm mới để điều trị bệnh tâm thần phân liệt. Nhóm thuốc mới này lại nhắm mục tiêu lên các thụ thể Cholinergic thay vì tác động trên các thụ thể Dopamine vốn là nền tảng điều trị hơn 30 năm qua.
Thuốc này kết hợp Xanomeline, là một thuốc chủ vận thụ thể cholinergic muscarinic thuộc đường uống và Trospium chloride, là một thuốc đối kháng với nhiều loại thụ thể muscarinic thuộc đường uống. Thuốc này được phát triển bởi Karuna Therapeutics, hiện là một phần của Bristol Myers Squibb.
“Đây là thuốc áp dụng cách tiếp cận mới đầu tiên trong việc điều trị bệnh tâm thần phân liệt sau nhiều thập kỷ”, Bác sĩ Tiffany Farchione, giám đốc Khoa Tâm thần, Văn phòng Khoa học Thần kinh, thuộc Trung tâm Đánh giá và Nghiên cứu Thuốc của FDA, cho biết trong thông cáo báo chí công bố việc phê duyệt.
Sự kết hợp giữa Xanomeline và Trospium mở ra một “nền tảng tiếp cận hoàn toàn mới” trong điều trị bệnh tâm thần phân liệt bằng cách nhắm mục tiêu có chọn lọc vào các thụ thể muscarinic M1 và M4 trong não, theo Tiến sĩ Ken Kramer, phó chủ tịch kiêm giám đốc bộ phận y tế toàn cầu, khoa tâm thần kinh học tại Bristol Myers Squibb đã chia sẻ với Medscape Medical News trong một câu chuyện gần đây trước khi FDA đưa ra quyết định.
Kramer nói thêm: “Thuốc hoạt động mà không có bất kỳ sự phong tỏa thụ thể Dopamine nào, điều này làm nên sự khác biệt so với các nền tảng điều trị hiện tại, vốn có cơ chế nhắm mục tiêu vào các thụ thể Dopamine và/hoặc Serotonin”.
Đáp ứng được các tiêu chí chính trong các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 then chốt.
FDA chấp thuận Xanomeline/Trospium để điều trị bệnh tâm thần phân liệt được củng cố bởi dữ liệu từ chương trình lâm sàng EMERGENT, bao gồm ba thử nghiệm về tính hiệu quả và độ an toàn có đối chứng với giả dược và hai thử nghiệm nhãn mở đánh giá độ an toàn và khả năng dung nạp dài hạn của thuốc lên đến 12 tháng.
Các thử nghiệm EMERGENT-2 và EMERGENT-3 đều đạt được mục tiêu chính, chứng minh sự giảm đáng kể về mặt thống kê các triệu chứng tâm thần phân liệt so với giả dược, được đo bằng sự thay đổi tổng điểm của thang điểm hội chứng dương tính và âm tính (PANSS) từ ban đầu đến tuần thứ 5.
So với giả dược, điều trị bằng Xanomeline/Trospium có liên quan đến việc giảm 9,6 điểm và giảm 8,4 điểm trong tổng điểm PANSS ở lần lượt trong hai thử nghiệm EMERGENT-2 và EMERGENT-3, như đã được Medscape Medical News đưa tin trước đó.
Tất cả các tiêu chí phụ cũng đã đạt được, với việc điều trị chủ động cho thấy sự giảm đáng kể về mặt thống kê so với giả dược ở tuần thứ 5.
Các tiêu chí phụ bao gồm sự thay đổi trong thang điểm phụ của PANSS để đánh giá triệu chứng dương tính, thang điểm phụ của PANSS để đánh giá triệu chứng âm tính, yếu tố âm tính PANSS Marder, thang điểm Clinical Global Impression-Severity (CGI-S) và tỷ lệ người tham gia đạt được mức giảm ít nhất 30% trong tổng điểm PANSS ở tuần thứ 5 so với ban đầu.
Cải thiện tốt hơn về mặt tác dụng phụ/
Một loạt tác dụng phụ được cải thiện tốt hơn/ Hồ sơ tác dụng phụ tốt hơn.
Các tác dụng phụ thường gặp nhất (≥ 5%) là buồn nôn, nôn ói, khó tiêu, táo bón, tăng huyết áp, đau bụng, tiêu chảy, nhịp tim nhanh, chóng mặt và bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
Không giống như các thuốc chống loạn thần khác, Xanomeline/Trospium không gây tăng cân hoặc các triệu chứng ngoại tháp. “Thuốc không có cảnh báo thận trọng khi sử dụng thuộc nhóm thuốc chống loạn thần không điển hình và cũng không có cảnh báo tối quan trọng được đóng khung trong các hộp đen”, Bristol Myers Squibb cho biết trong một tuyên bố báo chí.
FDA lưu ý trong thông báo của mình rằng thông tin kê đơn bao gồm cảnh báo rằng Xanomeline/Trospium có thể gây bí tiểu, tăng nhịp tim, giảm nhu động dạ dày hoặc phù mạch ở mặt và môi.
Thuốc không được khuyến cáo cho bệnh nhân suy gan nhẹ và không nên dùng cho bệnh nhân suy gan đã biết. Cũng có nguy cơ gây tổn thương gan.
Bệnh nhân nên được khuyên ngừng sử dụng Xanomeline/Trospium nếu gặp các dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh gan, bao gồm vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu và ngứa không rõ nguyên nhân.
Do Xanomeline/Trospium được đào thải đáng kể qua thận nên không được khuyến cáo dùng cho những bệnh nhân suy thận từ trung bình đến nặng.
Không nên kê đơn Xanomeline/Trospium cho những bệnh nhân bị bí tiểu, bệnh thận hoặc gan ở mức độ trung bình đến nặng, ứ đọng dạ dày, bệnh glaucoma góc đóng chưa được điều trị hoặc có tiền căn quá mẫn với Cobenfy hoặc các thành phần của thuốc.
Thuốc dự kiến sẽ được lưu hành vào cuối tháng 10 dưới dạng viên nang có hàm lượng 50 mg/20 mg, 100 mg/20 mg và 125 mg/30 mg.
Tiến bộ vượt trội
Một số chuyên gia đã cân nhắc việc chấp thuận Xanomeline/Trospium cho bệnh tâm thần phân liệt trong một tuyên bố từ tổ chức phi lợi nhuận của Anh, Trung tâm truyền thông khoa học.
“Là một bác sĩ lâm sàng và nhà nghiên cứu, đây có thể là một trong những bước phát triển thú vị nhất trong lĩnh vực của chúng tôi và tôi rất hào hứng về điều này”, Sameer Jauhar, Tiến sĩ, Bác sĩ tâm thần tư vấn thuộc trường King’s College, London, nhận xét.
“Chúng ta đã từng có những khởi đầu sai lầm trước đây; mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể trong lĩnh vực này (với khoản đầu tư tài chính đáng kể), các thử nghiệm giai đoạn 3 của các hợp chất mới hơn cho đến nay vẫn chưa đạt được kết quả như mong đợi.
Phương pháp điều trị mới này là phương pháp đầu tiên không tác động trực tiếp lên hệ thống Dopamine, với dữ liệu thử nghiệm giai đoạn 3 khả quan”, Jauhar cho biết.
Ông lưu ý rằng hồ sơ tác dụng phụ từ các thử nghiệm giai đoạn 3 “cho thấy thuốc thử nghiệm có ít tác dụng phụ hơn so với các phương pháp điều trị hiện tại”, nhưng thừa nhận rằng các thử nghiệm này “được tiến hành trong thời gian ngắn và chúng ta sẽ cần các thử nghiệm dài hạn hơn để đưa ra thông tin về chăm sóc lâm sàng”.
Robert McCutcheon,Thành viên của Học viện Bác sĩ Tâm thần Hoàng gia, Tiến sĩ, Khoa Tâm thần, Đại học Oxford, cho biết việc chấp thuận Xanomeline/Trospium để điều trị bệnh tâm thần phân liệt là một “tiến bộ vượt trội”.
“Các phương pháp điều trị hiện tại không hiệu quả đối với nhiều triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt; chúng ta cần các hợp chất có cơ chế hoạt động mới. Đây là phương pháp điều trị đầu tiên có cơ chế hoạt động khác biệt. Chúng tôi hy vọng điều này có thể giúp những người không đáp ứng với các phương pháp điều trị chuẩn và có thể giúp cải thiện các triệu chứng mà các phương pháp điều trị hiện tại không giúp ích”, McCutcheon cho biết.
Paul Keedwell, Cử nhân Y khoa và Cử nhân Phẫu thuật, Tiến sĩ, Bác sĩ tâm thần tư vấn và thành viên của Học viện Tâm thần Hoàng gia, có quan điểm thận trọng hơn.
“Những ứng viên mới cho việc điều trị tình trạng thường gây suy nhược này luôn được hoan nghênh. Tuy nhiên, hiệu quả lâm sàng cần được thử nghiệm trong các bối cảnh lâm sàng thực tế. Chúng tôi cũng cần biết nó được dung nạp tốt như thế nào, vì nó có xu hướng gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa ở một số bệnh nhân”, Keedwell cho biết.
Công ty đã triển khai chương trình Cobenfy Cares để hỗ trợ những bệnh nhân đã được kê đơn thuốc. Bệnh nhân có thể đăng ký tham gia chương trình vào cuối tháng 10, tùy theo tình trạng sẵn có của sản phẩm. Số điện thoại liên hệ chương trình Cobenfy Cares là 1-877-COBENFY.
